Bu yazımda TCP-IP modelinde bulunan uygulama katmanını daha da detaylı inceleyip, bu katmanda bulunan protokoller hakkında bilgi vermeye çalışacağım.
Daha önceden TCP-IP modelinden bahsetmiştim. Eğer bu konu hakkında bir fikriniz yok ise buradan konuyu detaylı olarak öğrenebilirsiniz. TCP-IP modeli 4 katmandan oluşuyor. Bunların en tepesindeki katman uygulama (application) katmanıdır. Her katmanda olduğu gibi bu katmana özel protokoller vardır. Benim bulduğum uygulama katmanı protokolleri şu şekildedir :
- DNS
- HTTP ve HTTPS
- FTP
- SMTP, POP3, IMAP
- SNMP
- TELNET
- SSH
DNS (Domain Name System)
- Alan adları yani domain’ler, bizim internet üzerindeki adlarımızdır. Her domain’in kendine özel bir IP adresi vardır.
- Biz internet üzerinde arama yaparken bu domain adlarını kullanırız. Bunun sebebi domain’lere karşılık gelen IP adresini aklımızda tutmamız çok zor ve mantıksız bir işlemdir.
- İşte DNS burada bizim için Domain-IP adresi eşleşmesini yapan mekanizmadır.
- Bu eşleşmenin olmasının nedeni biz internet üzerinde arama yaparken domain adlarını kullanmamıza rağmen, internette veriler bu domain adreslerine karşılık gelen IP adreslerini kullanarak haberleşmemizi sağlıyorlar.
- Bir domain’nin IP adresine ulaşmak için DNS server’larına istekte bulunmamız gerekmektedir.
- DNS 53. portu kullanarak haberleşir.
- DNS, UDP kullanarak veri iletimini sağlar.
- DNS’in yapısı, en üstten başlayarak en alta kadar giden bir veritabanıdır.
DNS yapısı ise şu şekilde özetlenebilir:
DNS hakkında anlatılacak çok fazla detay vardır. Ama şimdilik ben burada bitiriyorum. Daha fazla bilgi almak isteyenler buradan ulaşabilir.
HTTP (HyperText Transfer Protocol)
- İnternet iletişim kuralları da denebilir.
- Bir web sayfasından bir sunucuya gönderilen istekler HTTP protoko’lü kullanılarak gönderilir.
- Yani kullanıcı ile sunucu arasındaki bilgi akışı bu protokol ile sağlanır.
- HTTP istek metodları PUT, DELETE, POST ve GET olarak söylenebilir.
- HTTP, 80 numaralı portu kullanır.
- HTTPS, 443 numaralı portu kullanır.
- HTTPS, HTTP’nin şifrelenmiş formudur.
- TCP kullanarak çalışır.
HTTP cevapları ise :
- 1xx Bilgi mesajları
- 2xx Başarılı
- 3xx Yeniden yönlendirme
- 4xx İstemci hatası
- 5xx Sunucu hatası
FTP (File Transfer Protocol)
- Dosya transfer protokolüdür.
- İki veya daha fazla bilgisayar arasında dosya transferi sağlamak için kullanılır.
- Bunun için karşıdaki bilgisayarın IP adresine, bir tane FTP yazılımına, ve dosyaya ulaşacağımız hesabın kullanıcı adı ve parolasına ihtiyacımız vardır.
- FTP kullanmak için ftp komutlarına hakim olmak gerekiyor.
- UNIX tabanlı bir protokoldür.
- Kullandığımız komutlar başka port üzerinden, aktarılan dosyaların verileri başka port üzerinden aktarılır.
- Veriler 20 numaraları porttan aktarılır.
- Komutlar 21 numaraları porttan aktarılır.
- FTP, TCP kullanarak veri gönderimini sağlar.
SMTP — POP3 — IMAP
- SMTP = Simple Mail Transfer Protocol
- Bu protokollerin hepsi mail transferi için kullanılan protokollerdir.
- SMTP, mailleri okurken değil de mailleri mail server’lar arasındaki iletimde kullanılır.
- E-postalarımızı almak ve okumak için de POP3 ve IMAP kullanılırız.
- SMTP, TCP protokolünü kullanır.
- SMTP, 25 numaralı port üzerinden çalışır.
- Mail almak veya okumak için IMAP veya POP3 kullanabiliriz.
- POP3, 110 numaralı portu kullanır.
- IMAP, 143 numaralı portu kullanır.
- Tabi bu portlar veriyi şifrelemeden gönderen portlardır. Veriyi şifreleyerek gönderen port numaraları da mevcuttur.
Resimde bu protokollerin nerede kullanıldığı çok iyi şekilde resmedilmiştir.
SNMP (Simple Network Management Protocol)
- Ağ yönetim protokolüdür.
- İnternete bağlı olan cihazlar (switch, router, yazıcı vb) hakkında bilgi edinebiliriz.
- UDP paketleri kullanılarak veriler aktarılır.
- 161 numaralı port kullanılarak bağlanır.
SNMP’yi 3 temel bileşen oluşturur:
- Ajan uygulama
- Yönetici uygulama
- Ağ yönetim bilgi birimi (MIB)
TELNET
- Kullanıcının uzaktakı bir bilgisayar ile etkileşim kurmasınını sağlayan uygulama katmanı protokolüdür.
- Uzaktaki aygıt veya cihazlara erişmek için ağ yöneticileri tarafından sıklıkla kullanılır.
- Telnet, 23 numaraları portu kullanır.
- TCP bağlantısı kullanılır.
- En önemli sorunu, veriler şifrelenmeden gönderilir. Ağı izleyen bir saldırgan verileri açık şekilde görür.
SSH
- Bu protokol de aynı telnet gibi uzaktaki bir cihaz ile etkileşime girmek için kullanılır.
- Veriler şifrelenmiş bir şekilde gönderilir.
- Günümüzde Telnet yerine SSH daha fazla tercih edilmektedir. Bunun sebebi veri güvenliğini sağlamak içindir.
- SSH, 22 numaralı portu kullanır.
Evet bu yazımda da daha önceden araştırıp bulmuş olduğum bilgiler toplayıp sizler için en anlaşılır şekilde yazmaya çalıştım. Umarım sizler için faydam olur. Eğer sorularınız olursa fatihturgutegitim@gmail.com adresine mail atabilirsiniz. Linkedin’den de bana ulaşmak isteyenler buradaki linke tıklayıp bana ulaşabilirler.
Okuyan herkese teşekkür eder sağlıklı günler dilerim…
Bir Cevap Yazın